De reumatische voet
Reuma is een verzamelnaam voor meer dan 100 verschillende aandoeningen aan uw ‘bewegingsapparaat’. Denk hierbij aan spieren, pezen, gewrichten en botten. Bij sommige vormen van reuma zijn ook de organen betrokken. Iedereen kan reuma krijgen. In Nederland hebben ruim twee miljoen mensen een vorm van reuma. Dat is een op de negen mensen! En elke dag komen er 700 mensen met reuma bij. De meeste vormen van reuma zijn goed te behandelen maar (nog) niet te genezen. Door reuma ontdekken mensen vaak hoe belangrijk hun voeten zijn: 70-80% van de mensen met reuma krijgt voetklachten. Door reuma kunnen uw voeten namelijk van vorm veranderen waardoor ‘normale’ schoenen niet meer passen. Lopen kan veel pijn gaan doen.
Grofweg zijn er vijf verschillende soorten reuma. Voetklachten bij reuma ontstaan vaak bij osteoartritis (artrose), ontstekingsreuma (reumatoïde artritis), jicht of wekedelenreuma.
Artrose is een aandoening van het kraakbeen en bot van uw gewrichten. Artrose wordt ook wel ‘slijtage’ genoemd. Dat klopt niet: het is een aandoening van het hele gewricht. Ook jonge mensen kunnen artrose krijgen. Bij artrose wordt het kraakbeen van een gewricht dunner en slechter van kwaliteit. Soms verdwijnt het kraakbeen helemaal. Dan kan het onderliggende bot beschadigen of vervormen. Bij artrose kunnen ook ontstekingen voorkomen, maar dit is geen auto-immuunreactie.
Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma. In Nederland hebben 1,26 miljoen mensen artrose in één of meerdere gewrichten.
Bij auto-immuunziekten / ontstekingsreuma ziet het immuunsysteem gezonde cellen als kwade indringers. Hierdoor kunnen ontstekingen in uw gewrichten ontstaan. Enkele vormen zijn:
- reumatoïde artritis
- axiale spondyloartritis (waaronder de ziekte van Bechterew)
- artritis psoriatica
- systemische lupus erythematodes
In Nederland zijn er zo’n 220.000 mensen met chronische ontstekingsreuma. Chronisch wil zeggen dat uw aandoening langer dan 3 maanden duurt en niet (volledig) kan genezen.
Jicht is een reumatische aandoening welke ontstaat door een te hoge urinezuurspiegel. Doordat de stofwisseling in het lichaam niet goed verloopt, hoopt urinezuur zich op. Hierdoor kunnen urinezuurkristallen ontstaan en neerslaan in gewrichten. Dit kan leiden tot plotselinge, zeer pijnlijke aanvallen van gewrichtsontstekingen. Dit kan eenmalig zijn, maar de aanvallen kunnen ook vaker terugkomen.
In Nederland zijn er zo’n 370.000 mensen met jicht. Jicht komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Meestal ontstaat het na het 40e levensjaar, maar kan ook op jongere leeftijd ontstaan.
Bij osteoporose wordt de massa van het bot minder. Hierdoor neemt de sterkte van het bot af. Osteoporose wordt in de volksmond ook wel botontkalking genoemd. Deze term klopt niet. Naast dat het het bot steeds minder sterk wordt, veranderd ook de structuur van het bot. Door het zwakkere bot ontstaan makkelijk botbreuken.
In Nederland zijn er zo’n 400.000 mensen met osteoporose.
Wekedelenreuma zijn aandoeningen van pezen, spieren of slijmbeurzen. De bekendste vorm van wekedelenreuma is fibromyalgie. Hierbij ontstaat pijn in bindweefsel en spieren.
Het is onbekend hoeveel mensen met wekedelenreuma er in Nederland zijn.
Symptomen
Het verloop van reuma is bij iedereen anders. 70-80% van de mensen met reuma krijgt vroeg of laat voetklachten. Dit wordt ‘de reumatische voet’ genoemd. Wanneer u reuma heeft, is het verstandig om uw voeten door de podotherapeut laten onderzoeken. Want er zijn verschijnselen aan de voeten en enkels die bij veel mensen met reuma voorkomen:
- Pijnklachten bij het staan en lopen. Doordat de vorm van de voet verandert, passen uw schoenen misschien niet meer. Er kunnen blijvende veranderingen aan de voet optreden.
- Er kunnen ‘reumaknobbels’ ontstaan. Door vergroeiingen kunnen de middenvoetsbeentjes ‘doorzakken’. Er ontstaan dan knobbels onder de voorvoet. U kunt dan het gevoel krijgen alsof u ‘op de botjes’ loopt. Hierdoor kunnen pijn, eeltplekken en wondjes ontstaan.
- De tenen kunnen scheefgroeien en over elkaar heen gaan staan. Hierdoor kunt u last krijgen van hamertenen, klauwtenen, likdoorns en eeltplekken.
- Door reuma kan de voorvoet breder worden. De voet wordt dan te breed voor de schoen. Hierdoor kunnen drukplekken ontstaan. Door de druk van de schoen op het bot kan er extra bot ontstaan. Het probleem wordt dan steeds groter.
- Als de gewrichten gezwollen zijn kan er een vochtophoping ontstaan in de voorvoet, hele voet of enkel.
- Het enkelgewricht kan gaan ontsteken en de enkelbanden en achillespees kunnen pijnlijk worden.
- Door medicijnen kan de huid dunner worden en kunnen wondjes sneller gaan ontsteken.
Podotherapie
De podotherapeut kan vaak vervelende klachten in een later stadium voorkomen, door goede voorlichting en behandeling. Volledige genezing van reumatische voetklachten is niet mogelijk, maar vermindering van uw klachten vaak wel. Ook in een later stadium (als u al klachten heeft), kan de podotherapeut uitkomst bieden.
Door vergroeiingen of een afwijkende stand van uw voeten of tenen, kunnen uw schoenen minder goed passen. Hierdoor kunt u sneller last van eeltvorming en likdoorns krijgen. Ook kunnen uw nagels afwijkingen krijgen als uw tenen niet genoeg ruimte krijgen. Een veranderde stand van uw voeten kan zorgen voor een ander looppatroon. Hierdoor kunt u bijvoorbeeld klachten krijgen in uw knieën, heupen en rug.
Als u last heeft van pijnlijke plekken aan uw voeten of tenen, dan kan de podotherapeut u helpen door:
- een siliconen teenorthese te maken. Hierdoor kunnen drukplekjes op de tenen worden voorkomen of verminderen.
- podotherapeutische zolen te maken. Hiermee wordt de druk onder uw voeten vermindert en zult u minder ‘op de botjes’ lopen.
- vilttherapie toe te passen. Met vilt kan een drukplekje of wondje direct drukvrij gelegd worden. Dit is een tijdelijke, maar vaak zeer effectieve behandeling.
Ook kan de podotherapeut u advies geven over orthopedische en semi-orthopedische schoenen. Een reumatische voet is erg gevoelig voor ontstekingen. Het is daarom verstandig om regelmatig uw voeten te laten behandelen door een (medisch) pedicure.